Samenwerkingsfederalisme of ter plaatse rust?

De politiek is een goede voedingsbodem voor nieuwe woorden of neologismen, vooral als ze de werkelijkheid moeten verhullen. Premier Yves Leterme (CD&V) lanceerde er zo eentje: samenwerkingsfederalisme. Na het voluntarisme van Verhofstadt hebben we weer een groot ideaal zonder betekenis.

Samenwerkingsfederalisme: vierentwintig letters in negen lettergrepen. Ga dat maar eens in een kruiswoordraadsel invullen. Gemakkelijker en korter zijn de synoniemen: belgicisme of meer België. Want deze ‘vondst’ is niets anders dan ‘ter plaatse rust’, de voortzetting van de rustige vastheid van zijn voorganger. Het immobilisme wordt weer uitgeroepen tot de grootste deugd. Dat zal worden gerealiseerd of voortgezet door een politicus, die in 2007 nog 800.000 stemmen kreeg om een absoluut noodzakelijke hervorming in gang te zetten.

De motivering is verbijsterend. Het samenwerkingsfederalisme zou ineens nodig zijn om de crisis te bestrijden. Wat heeft de Belgische regering dan de voorbije jaren eigenlijk gedaan? Het begin van wat de kredietcrisis wordt genoemd dateert al van augustus 2007 in de VS. Al snel werd duidelijk dat een economische crisis op wereldniveau het gevolg zou zijn. In 2008 moest de regering van Leterme al ingrijpen om Fortis te redden. En in 2010 zou plots alles – ook de meest noodzakelijke hervormingen – moeten wijken voor de crisis.

Uiteraard moet alles worden gedaan om een economische heropleving te steunen, maar dat moet je nu juist wel doen met hervormingen, ook met een staatshervorming. Leterme en heel zijn CD&V hebben jarenlang niets anders gezegd en nu gaan ze het tegendeel beweren. Dat is geen bocht meer, maar een rechtsomkeer.

Ook het argument dat Vlaanderen dreigt zwaarder getroffen te worden door toenemende werkloosheid is schrijnend. Vlaanderen kan inderdaad veel verliezen en zeker als dat samenwerkingsfederalisme van di Rupo, Milquet en Leterme het enige evangelie wordt. In plaats van dit aftandse belgicisme hebben Vlaanderen én Wallonië een eigen arbeidsmarktbeleid nodig, aangepast aan zeer verschillende noden.

Ook Franstalige economen

Beweren alleen de Vlaamse ‘vechtfederalisten’ dat er een staatshervorming nodig is? Bijlange niet. Ook gezaghebbende Franstalige economisten pleiten voor een staatshervorming. Ze deden dat nog niet zo lang geleden, op 26 november 2009, op hun tweejaarlijks congres (18ème Congrès des Economistes belges de Langue Française aan de ULB in Brussel). "Als de overheid economische groei wil bevorderen, moet ze haar staatsstructuur hervormen", werd gezegd. En niet door de minsten. Het congres werd voorgezeten door Etienne de Calataÿ, de hoofdeconoom van de Bank Degroof. Dat dringend advies wordt door de Franstalige politici niet opgevolgd. Het congres noemde dat koudwatervrees. Yves Leterme heeft die vrees dus overgenomen. Hij heeft daar geen enkele objectieve reden voor, tenzij zijn carrière in het vastgeroeste België de echte prioriteit is en niet de crisis.

Het is ontstellend hoe de grote drang naar staatsmanschap zich steeds tegen de Vlaamse belangen keert. En ook tegen de belangen van de Walen, maar ze hebben dat nog niet door.

Er zit nog wat meer achter dat idee van ‘samenwerkingsfederalisme’. Leterme moet zijn ontspoorde federale begroting weer op de rails krijgen. Voor het einde van de maand moet zijn regering een nieuw stabiliteitspact tot 2012 klaar hebben, want de eis van Europa is wel heel duidelijk. Het begrotingstekort moet tegen 2012 worden teruggedrongen tot 3 procent van het bruto binnenlands product. In naam van het samenwerkingsfederalisme zal er geëist worden dat de deelstaten daar mee voor opdraaien. De Vlaamse minister van Begroting, Philippe Muyters (N-VA), liet duidelijk verstaan dat hij de nv België niet wil bijspringen. Daarmee voert de Vlaamse minister alleen maar het Vlaams regeerakkoord uit. De federale premier kan misschien eens een copietje gaan vragen aan zijn partijgenoot Kris Peeters.